स्थानीय चिन्तन
धरोहर प्रशंसामा
योगसित मेरो सम्पर्क
पुनर्जीवन प्राप्त गर्दै
राजीव शङ्कर श्रेष्ठ
धेरै अघिदेखिको मेरो उद्वेलित मनमा विचार योगमाथि एक लेख प्रस्तुत गर्ने थियो अनि अन्तर्राष्ट्रिय योग दिवस भन्दा अरु कुन त्यस्तो योग्य दिन हुनसक्छ जब कि संसारका अधिकांश देशहरु योगसित सम्पर्क गाँस्न अनि ‘जीवनलाई सम्पूर्ण सक्षमतासाथ जीउन’ २१ जून २०१५को दिन धुमधामसित मनाइरहेका छन् | यस दिन वर्षभरिको सबैभन्दा लामो दिन हो साथै विश्व सङ्गीत दिवस अनि पिता दिवस जुन चाहिं हामी नेवारहरु बुवाको मुख हेर्ने दिन कुशे औंशीको दिन जो यो साल आउँदो १३ सितम्बर आइतवारको दिन पर्दछ | प्रधान मन्त्री नरेन्द्र मोदीले अन्तर्राष्ट्रिय योग दिवस, जसको बीजमन्त्र छ - ‘सद्भाव अनि शान्तिको निम्ति योग’, मनाउने आव्हान गर्नुहुँदा यस्तो भनेका थिए – “योगले जीवन-पद्धति परिवर्तन गर्नुसक्छ अनि जागरुकता ल्याएर जलवायु परिवर्तनसित लड़्न पनि मदत गर्दछ |” साथै “योगले दिमाग र शरीर, विचार अनि कर्म, सञ्यम अनि सम्पन्नता; मनुष्य अनि प्रकृतिसित सामञ्जस्य; स्वास्थ्य अनि कल्याणको लागि समग्रतासाथ एकरूपता अङ्गीकार गरी साकार रुप प्रदान गर्दछ |”
अन्तर्राष्ट्रिय योग दिवसको स्वागतको तयारीमा मानिसहरु खुबै उत्साहित भएको खबर यत्र- तत्र-सर्वत्रबाट प्राप्त भईरहेकोले मलाई यहाँ केही जानकारी यस विषयलाई पुन: ताजा गर्दै हालसम्मको वस्तुस्थिति प्रस्तुत गर्न जमर्को गरिरहेको छु | गत वर्ष २७ सितम्बरको दिन संयुक्त राष्ट्रको महासभामा आफ्नो प्रथमोप्रथम सम्भाषणमा प्रधान मन्त्री मोदीले प्रस्तुत प्रस्तावको आधारमा २१ जूनलाई अन्तर्राष्ट्रिय योग दिवसको रुपमा मनाउने घोषणा गरिएको छ | योग दिवसको यस प्रस्तावलाई १९३ सदस्य राष्ट्रहरुमध्ये १७५(१७७)ले ७५ दिनको छोटो समयमा समर्थन जनाएको छ | एक अधिकारीको अनुसार इस्लामिक सहकारिता संस्थानका ५७ देशहरुमध्ये ५६-ले पनि आफ्ना सहमति दिएका छन् जसले गर्दा योगको विश्व-व्यापकता स्पष्ट तौरले जान्न सकिन्छ | जब कि पाकिस्तानले समर्थन दिन नमानेको भए पनि प्रस्तावको विरोध पनि गरेन, उनले भने | संसारभरिका १९३ देशहरुमध्ये १९२-ले सो दिन योगका कार्यक्रमहरु आयोजना गरी मनाउने छन् जो एक अर्को कीर्तिमान हो | एकमात्र अपवाद यमन हो जहाँ गृहयुद्धको मार छ | (पाकिस्तानमा सो दिवसको अवसरमा ‘द् आर्ट अफ् लिभिङ्ग’को तत्वावधानमा आयोजित हुने कार्यक्रमहरु पनि उग्रवादीहरुको धम्कीको कारण रद्द हुनुगएको छ |) विश्वभरि २५० करोड़ मानिसले योग गर्ने अनुमान छ जसमा २० करोड़ केवल संयुक्त राष्ट्र अमेरिकामा छन् | उत्तरी गोलार्धमा २१ जून दक्षिणायण संक्रान्ति पर्दछ जुन दिन सालभरिको सबैभन्दा लामो दिन पनि हुँदछ | समारोह उपरान्त दिल्लीमा दुई-दिवसीय अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलन पनि आयोजित हुनु गईरहेको छ | (स्रोत : इन डट न्यूज डट याहू डट कम )
अर्को रिपोर्ट अनुसार “प्रथम अन्तर्राष्ट्रिय योग दिवसको उपलक्ष्यमा आफ्नो सन्देशमा संयुक्त राष्ट्रका महासचिव बान की मूनले यसो भने “आफ्नो भारत भ्रमणको बेला आफ्नो पहिलो आसन प्रयास गर्दा यसबाट सन्तोषको सहज अनुभूति भएको पत्तो लागेको थियो | २१ जूनलाई अन्तर्राष्ट्रिय योग दिवस भनी घोषणा गर्दा संयुक्त राष्ट्र महासभाले यस प्राचीन अभ्यासद्वारा समग्रमा लाभ प्राप्त हुने अनि यसमा समाहित सामन्जस्यता संयुक्त राष्ट्रका सिद्धान्त अनि गरिमासित मेल खाएकोले मान्यता प्रदान गरिएको हो |” ... “अनि योगले विभेद गर्दैन; केही मात्रामा सबै मानिसले, आफ्नो शक्ति, उमेर वा क्षमता अनुरूप अभ्यास गर्नसक्छन् | यो म स्वयमले पनि मैले मेरोलागि प्रथम आसन, सिकौरेहरुलाई उपयुक्त वृक्ष अर्थात् ध्रुव आसन अभ्यास गर्दा थाहा पाएँ | मलाई केही क्षण लाग्यो आफ्नो स्थिरता कायम गर्नु तर एक पटक यो गरे पछि योगबाट प्राप्त हुने सन्तोषको सहज अनुभूतिलाई मैले प्रशंसा गरें,” यस्तो उदगार उहाँले आफ्नो सन्देशमा व्यक्त गरे | “योग पारम्परिक पृष्ठभूमिमा आधारित एउटा पुरातन पद्धति हो जसको लोकप्रियता बढ़िरहेको छ जसलाई प्रत्येक क्षेत्रका अभ्यास गर्नेहरुले आनन्द लिनुसक्छन्,” बानले भने | “शारीरिक तथा आध्यात्मिक स्वास्थ्य अनि कुशलता प्राप्त गर्नु योगले ‘एउटा सरल, सुगम अनि समावेशित’ उपाय प्रदान गर्दछ | यसले आफ्नो सहयोगी मानव जाति तथा हाम्रो साझा किपट नक्षत्रप्रति सम्मान गर्न प्रोत्साहित गर्दछ | ... प्रथम अन्तर्राष्ट्रिय योग दिवसलाई स्वागत गर्न विश्व तमतयार भईरहेको अवसरमा राष्ट्रहरुलाई योगाभ्यासद्वारा प्रत्येक व्यक्तिको कल्याण सँगसँगै जनसाधारणको स्वास्थ्यमा सुधार ल्याउन सामूहिक प्रयास, शान्तिमय सम्बन्ध स्थापित गर्नु प्रोत्साहन अनि सबैको निम्ति एक सम्मानजनक जीवन भित्र्याउन बानले आव्हान गरे |” (स्रोत: एनडीटिभी डट कम/इण्डिया न्यूज)
धरोहर प्रशंसामा
योगसित मेरो सम्पर्क
पुनर्जीवन प्राप्त गर्दै
राजीव शङ्कर श्रेष्ठ
धेरै अघिदेखिको मेरो उद्वेलित मनमा विचार योगमाथि एक लेख प्रस्तुत गर्ने थियो अनि अन्तर्राष्ट्रिय योग दिवस भन्दा अरु कुन त्यस्तो योग्य दिन हुनसक्छ जब कि संसारका अधिकांश देशहरु योगसित सम्पर्क गाँस्न अनि ‘जीवनलाई सम्पूर्ण सक्षमतासाथ जीउन’ २१ जून २०१५को दिन धुमधामसित मनाइरहेका छन् | यस दिन वर्षभरिको सबैभन्दा लामो दिन हो साथै विश्व सङ्गीत दिवस अनि पिता दिवस जुन चाहिं हामी नेवारहरु बुवाको मुख हेर्ने दिन कुशे औंशीको दिन जो यो साल आउँदो १३ सितम्बर आइतवारको दिन पर्दछ | प्रधान मन्त्री नरेन्द्र मोदीले अन्तर्राष्ट्रिय योग दिवस, जसको बीजमन्त्र छ - ‘सद्भाव अनि शान्तिको निम्ति योग’, मनाउने आव्हान गर्नुहुँदा यस्तो भनेका थिए – “योगले जीवन-पद्धति परिवर्तन गर्नुसक्छ अनि जागरुकता ल्याएर जलवायु परिवर्तनसित लड़्न पनि मदत गर्दछ |” साथै “योगले दिमाग र शरीर, विचार अनि कर्म, सञ्यम अनि सम्पन्नता; मनुष्य अनि प्रकृतिसित सामञ्जस्य; स्वास्थ्य अनि कल्याणको लागि समग्रतासाथ एकरूपता अङ्गीकार गरी साकार रुप प्रदान गर्दछ |”
अन्तर्राष्ट्रिय योग दिवसको स्वागतको तयारीमा मानिसहरु खुबै उत्साहित भएको खबर यत्र- तत्र-सर्वत्रबाट प्राप्त भईरहेकोले मलाई यहाँ केही जानकारी यस विषयलाई पुन: ताजा गर्दै हालसम्मको वस्तुस्थिति प्रस्तुत गर्न जमर्को गरिरहेको छु | गत वर्ष २७ सितम्बरको दिन संयुक्त राष्ट्रको महासभामा आफ्नो प्रथमोप्रथम सम्भाषणमा प्रधान मन्त्री मोदीले प्रस्तुत प्रस्तावको आधारमा २१ जूनलाई अन्तर्राष्ट्रिय योग दिवसको रुपमा मनाउने घोषणा गरिएको छ | योग दिवसको यस प्रस्तावलाई १९३ सदस्य राष्ट्रहरुमध्ये १७५(१७७)ले ७५ दिनको छोटो समयमा समर्थन जनाएको छ | एक अधिकारीको अनुसार इस्लामिक सहकारिता संस्थानका ५७ देशहरुमध्ये ५६-ले पनि आफ्ना सहमति दिएका छन् जसले गर्दा योगको विश्व-व्यापकता स्पष्ट तौरले जान्न सकिन्छ | जब कि पाकिस्तानले समर्थन दिन नमानेको भए पनि प्रस्तावको विरोध पनि गरेन, उनले भने | संसारभरिका १९३ देशहरुमध्ये १९२-ले सो दिन योगका कार्यक्रमहरु आयोजना गरी मनाउने छन् जो एक अर्को कीर्तिमान हो | एकमात्र अपवाद यमन हो जहाँ गृहयुद्धको मार छ | (पाकिस्तानमा सो दिवसको अवसरमा ‘द् आर्ट अफ् लिभिङ्ग’को तत्वावधानमा आयोजित हुने कार्यक्रमहरु पनि उग्रवादीहरुको धम्कीको कारण रद्द हुनुगएको छ |) विश्वभरि २५० करोड़ मानिसले योग गर्ने अनुमान छ जसमा २० करोड़ केवल संयुक्त राष्ट्र अमेरिकामा छन् | उत्तरी गोलार्धमा २१ जून दक्षिणायण संक्रान्ति पर्दछ जुन दिन सालभरिको सबैभन्दा लामो दिन पनि हुँदछ | समारोह उपरान्त दिल्लीमा दुई-दिवसीय अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलन पनि आयोजित हुनु गईरहेको छ | (स्रोत : इन डट न्यूज डट याहू डट कम )
अर्को रिपोर्ट अनुसार “प्रथम अन्तर्राष्ट्रिय योग दिवसको उपलक्ष्यमा आफ्नो सन्देशमा संयुक्त राष्ट्रका महासचिव बान की मूनले यसो भने “आफ्नो भारत भ्रमणको बेला आफ्नो पहिलो आसन प्रयास गर्दा यसबाट सन्तोषको सहज अनुभूति भएको पत्तो लागेको थियो | २१ जूनलाई अन्तर्राष्ट्रिय योग दिवस भनी घोषणा गर्दा संयुक्त राष्ट्र महासभाले यस प्राचीन अभ्यासद्वारा समग्रमा लाभ प्राप्त हुने अनि यसमा समाहित सामन्जस्यता संयुक्त राष्ट्रका सिद्धान्त अनि गरिमासित मेल खाएकोले मान्यता प्रदान गरिएको हो |” ... “अनि योगले विभेद गर्दैन; केही मात्रामा सबै मानिसले, आफ्नो शक्ति, उमेर वा क्षमता अनुरूप अभ्यास गर्नसक्छन् | यो म स्वयमले पनि मैले मेरोलागि प्रथम आसन, सिकौरेहरुलाई उपयुक्त वृक्ष अर्थात् ध्रुव आसन अभ्यास गर्दा थाहा पाएँ | मलाई केही क्षण लाग्यो आफ्नो स्थिरता कायम गर्नु तर एक पटक यो गरे पछि योगबाट प्राप्त हुने सन्तोषको सहज अनुभूतिलाई मैले प्रशंसा गरें,” यस्तो उदगार उहाँले आफ्नो सन्देशमा व्यक्त गरे | “योग पारम्परिक पृष्ठभूमिमा आधारित एउटा पुरातन पद्धति हो जसको लोकप्रियता बढ़िरहेको छ जसलाई प्रत्येक क्षेत्रका अभ्यास गर्नेहरुले आनन्द लिनुसक्छन्,” बानले भने | “शारीरिक तथा आध्यात्मिक स्वास्थ्य अनि कुशलता प्राप्त गर्नु योगले ‘एउटा सरल, सुगम अनि समावेशित’ उपाय प्रदान गर्दछ | यसले आफ्नो सहयोगी मानव जाति तथा हाम्रो साझा किपट नक्षत्रप्रति सम्मान गर्न प्रोत्साहित गर्दछ | ... प्रथम अन्तर्राष्ट्रिय योग दिवसलाई स्वागत गर्न विश्व तमतयार भईरहेको अवसरमा राष्ट्रहरुलाई योगाभ्यासद्वारा प्रत्येक व्यक्तिको कल्याण सँगसँगै जनसाधारणको स्वास्थ्यमा सुधार ल्याउन सामूहिक प्रयास, शान्तिमय सम्बन्ध स्थापित गर्नु प्रोत्साहन अनि सबैको निम्ति एक सम्मानजनक जीवन भित्र्याउन बानले आव्हान गरे |” (स्रोत: एनडीटिभी डट कम/इण्डिया न्यूज)
RSS Feed
