On Children’s Day
My Birthday and World Diabetes Day -
Rajiva Shanker Shresta
Our priest Shanti Bajey tells me that he well remembers my birthday as per horoscope since it falls on Vaikunth Chaturdashi - 5th November this year. Next day is the Kartik Purnima, when the Banaras Ghats are illuminated with thousands of diya on the occasion of Dev Deepawali. I asked my Facebook friend Dr. Diwaker Pradhan, reader in Banaras Hindu University to enlighten me on the significance of the day. Earlier he had shared Benares, Ganga Aarti Ceremony from the YouTube. I had once opportunity to attend the evening Aarti along with my wife Ranjana, Raman and nephew Nilabh accompanied by Bijaydai. We were there in Chaukhambha with the family of the Uday (circa 1934) editor Durga Prasad Shrestha Dai in December 2006 for performing my late Buba’s Gaya Shraddha.
Next morning after a holy dip at Panch Ganga Ghat, I had witnessed the Aarti to the Sun rising - with the day break from the temple there also seen in the video clippings of BHU Kulgeet on YouTube with lyrics by Dr. Shanti Swarup Bhatnagar sung by Dr. Revati Sakalkar in Raag Darbari for their Kashi Darshan. Diwaker writes that all the 84 banks of the Ganga are illuminated on Dev Deepawali. Though not celebrated officially but has become a public function for over ten years when the Kashi Naresh, King of Banaras first lighted diya in memory of the martyrs. Boatmen earn handsomely this evening as even a small boat fetches Rs.5,000/- for an hour that attract the tourists. A stage is constructed on the Ganga for the Kashi Naresh and the Royal and Gorkha soldiers salute the martyrs. People gather at the ghat with diya lighted right from their home. Earlier fire crackers were burst but no longer since it was banned in 2010 due to blasting of explosives amid Aarti.
---
Meethi meethi baton se by Lata-ji, I remember best for children this day, was once rendered by fellow-students from Paljor Namgyal Girls’ School playing mouth-organ in a function held in our school while Zubaida had also performed on Bol re Kathaputali dori. Who knew that inviting girls later also during the inauguration of the Tashi Namgyal Academy auditorium around this time of the year 1961 was precursor towards converting it into co-education institute and the first public school here in Sikkim.
Meethi meethi baaton se bachna jara
Duniya ke logon mein hai Jadu bhara
Khub cheez hai ilam jise
Koi chor bhi le na sake
Bharle khajana sara jamana
Jag mein rahega tera naam sada
(Shaikh Mukhtar’s* Quaidi No. 911 - 1959 lyrics by Hasrat Jaipuri* and music by Dattaram* filmed on Meena Kumari* and Daisy Irani)
The other song that haunt me still:
Munna bada pyara,
Mummy ka dulara
Koi kahe chand,
Koi aankh ka tara!
Hanse to bhala lage
Roye to bhala lage
Mummy ko uske bina
Kuchh bhi achcha na lage
Jiyo Mere Lal
Tumko lage meri umar
Jiyo Mere Lal,
Jiyo Mere Lal!
(Musafir -1957 music by Salil Chaudhary* sung by Kishore Kumar* filmed on Kishore Kumar, Kamini Kaushal* and Nasir Hussein*)
Before this, we were still in Banaras with our family business Harishankerlal Ramshankerlal Nepali established in 1887 at Chaukhambha running well, more popularly known as Nepali Kothi. One evening Buba had taken me to show Raj Kapoor’s* classic Boot Polish (1953) screened at the Chitra cinema hall nearby Chowk. Not only the scene with the following song sung by Mohammad Rafi and Asha Bhosle written by Shailendra* with music by Shanker* Jaikishan picturised on John Chacha - veteran actor David Abraham* with children that included Naaz and Ratan is still fresh in my mind but also the taste of hot gulab jamun in the interval that chilly winter evening in my mind as well. I can get the scene from the film refreshed on YouTube but not the taste and the moment of my childhood days we father-son shared together:
Nanhe Munne Bachche Teri Muththi mein kya hai
Nanhe Munne Bachche Teri Muththi mein kya hai
Muththi mein hai Takdir hamari
Muththi mein hai Takdir hamari
Hum ne Kismat ko bas mein kiya hai
Hum ne Kismat ko bas mein kiya hai
Bhole Bhale matwale Ankhon mein kya hai
Bhole Bhale matwale Ankhon mein kya hai
Ankhon mein jhoome Ummeedon ki Diwali
Ankhon mein jhoome Ummeedon ki Diwali
Aanewale Duniya ka Sapna saja hai
Aanewale Duniya ka Sapna saja hai
Children thank John Chacha singing;
John Chahcha tum kitne Achche
Tumhe Pyar karte sab Bachche
Humein batado aisa Kaam
Koi na kar sake hamein Badnam!
But the best to share here this day is the one by the legendary Mohammad Rafi* with lyrics by Shakeel Badayuni* on music composed by Ravi filmed on the comedian Johnny Walker* from the Devendra Goel’s* Door ki Awaz:
Hum bhi agar Bachche hote
Hum bhi agar Bachche hote
Naam hamara hota Gabloo Babloo
Khane ko milte Laddoo
To Duniya kahati
Happy Birthday to you!
It was quite a surprise while attending a meeting of the Legislative Assembly Secretaries held at Raipur, Chhattisgarh in 2005 as the opening line for the welcome address that morning by the host was Happy Birthday wishes to me. It was first and last ever in my entire career of 35 years to remember and have a felicitation like this to an officer on such an occasion. To celebrate it my counterparts from Manipur and Arunachal Pradesh had come with the same brand of whiskey I had my favourite for them to spend thrice more cordially enjoying that evening, indeed!
To celebrate Life on my Birthday, I salute the Nation having born here around the same time the country became independent and remember Hasrat Jaipuri’s lines Shanti Devi Mishra singing to Naushad Ali’s* music for Sajid Khan in Mehboob Khan’s* Son of India of my early days in the Darjeeling Government College joining NCC classes to learn rifle shooting and was prepared to war-front and fight for the country following the Chinese aggression (1962) that had put my family members to some worry:
Nanha Munha Rahi hoon
Desh ka Sipahi hoon
Bolo mere sang
Jai Hind, Jai Hind, Jai Hind
Jai Hind, Jai Hind!
---
Today I shall be turning one year older when many remember this day also as the World Diabetes Day. One evening in March 2012 on my way back from Rhenock suddenly I found every electric bulb glowing with eight little ones in a circle and reaching home when sat for television news, picture too was blurred. I tried with my reading glasses of +2.5 and astonishingly found it crystal clear. Next morning we rushed for Dr. Hitler Pradhan’s help to get our eyes checked. I had my blood tested too and when report was shown to Dr. S. Rasaily he too was shocked to see the reading knowing well for the type of health I was keeping! Suddenly, as he declared it to be Type 2, I found myself joining the league that the country is heading towards being the Diabetic capital of the world with a fifth of its population turning victim of the dreaded disease that I am caught with off guard! I have a separate article eulogizing the dreaded disease that is the root of your heart, brain, eye and all problems if not heeded. It needs to be managed well to remain out of its clutch none would be keen to oblige all these troubles and better be happy keep it controlled with my routine checks trusting Acu-check the glucometer since last two years. Progressive lens prescribed by Dr. Rajan Pradhan then at Lion’s Siliguri helped me overcome reading problems and soon I could revert back to my usual power. Initial fear kept in bay by managing my diet and keeping in control the blood sugar level, helping me enjoy parties and family gatherings these days that otherwise kept me aloof for first few months. It had been so horrendous that life was as if doomed for me. Even the medicine given was perhaps not for my health as some uneasiness was felt in the nerves of my right ankle that made me away from the doctor as well knowing well that it is not advisable to do so. Instead I am regular with my yoga and vyayam practice every morning but not before writing a few lines as it helps a lot to keep me healthy, hearty and happy as well. Yet I feel exposed to the threat with sweet things of life kept away from me for my newly acquired diabetes - managing now without sugar or potatoes. Festivals and travels are testing time for me as Life is more tempting than something sweet and I like bitter taste the best these days. Why, you know!
Healthy Living and Diabetes is the theme for the World Diabetes Day chosen by the International Diabetes Federation for 2014-2016 to address issues facing the global diabetes community. World Diabetes Day is celebrated to mark the birthday that I share with of Frederick Banting, who along with Charles Best first conceived the idea, which led to the discovery of insulin in 1921.
---
Readers must be wondering what the Vaikunth Chaturdashi mentioned in the beginning of this article signifies. To conclude and understand we have this excerpt from Wikipedia – “According to Shiva Purana, Once, the god Vishnu, the Lord of Vaikuntha, left his abode Vaikuntha and went to Varanasi to worship the god Shiva on this day. He pledged to worship Shiva with a thousand lotuses. While singing hymns to Shiva, Vishnu finds the thousandth lotus missing. Vishnu, whose eyes are often compared to lotuses, plucks one of them and offers it to Shiva. A pleased Shiva restores Vishnu’s eye and rewards him the Sudarshana chakra, Vishnu’s discus and sacred weapon.”
---
जीवनको स्माइलखुट्टी
बाल दिवसको अवसरमा
मेरो जन्मदिन अनि विश्व मधुमेह दिवस
राजीव शङ्कर श्रेष्ठ
मेरा पुरोहित शान्ति बाजेलाई मेरो जन्म तिथि राम्ररी थाहा भएको र यो वैकुण्ठ चतुर्दशीको दिन (यो वर्ष ५ नवम्बर) पर्छ भन्छन् | भोलिपल्ट कार्तिक पूर्णिमा हो र सो साँझ हजारौं दियाहरु बालेर बनारसका घाटहरु प्रज्वलित गरिन्छ – अवसर हो, देव दीपावली | मेरा फेसबुक साथी काशी हिन्दू विश्वविद्यालयका प्राध्यापक डा. दिवाकर प्रधानलाई यस दिनको महत्वलाई प्रकाश पारिदिनहुन अनुरोध गर्छु | यस अघि उहाँले हामीसित ‘बनारस, गङ्गा आरती महोत्सव’बारे जानकारी युट्युबबाट राखेका थिए | मलाई मेरी श्रीमती रञ्जना, रमण र भान्जा निलाभसहित त्यहाँछँदा साँझको यो आरती हेर्ने सुअवसर विजय दाईको सहयोगले प्राप्त भएको थियो | सन् २००६ दिसम्बर महिनामा मेरा स्वर्गीय बुवाको गया श्राद्धको लागि त्यहाँ चौखम्भामा ‘उदय’का सम्पादक दुर्गाप्रसाद श्रेष्ठ दाईका परिवारसित थियौं |
भोलिपल्ट बिहानै म पञ्चगङ्गा घाटमा स्नान गरेपछि सुर्योदयको समय पनि नजिको मन्दिरबाट भएको आरती हेर्ने सौभाग्य प्राप्त भएको थियो | यो दृश्य युट्युबबाट ‘काशी दर्शन’ नामक डा. शान्ति स्वरूप भटनागर लिखित डा. रेवती सकालकरद्वारा राग दरबारीमा गाइएको काशी हिन्दू विश्वविद्यालयको ‘कुल गीत’को भिडियोमा पनि यसको झलक हेर्नसकिन्छ | दिवाकर लेख्छन् कि देव दीपावलीको अवसरमा गङ्गाजीका सबै ८४ घाटहरुमा दीप प्रज्वलन गरिन्छ | आधिकारिक रूपमा नमनाइएको भए ता पनि विगत एक दशकभन्दा धेर काशी नरेशले शहीदहरुको स्मृतिमा सर्वप्रथम दीप प्रज्वलन गरेर यो एक नागरिक उत्सवको रूपमा पालन गरिन्छ | नावका नाविकहरुले सो दिन राम्रो कमाई गर्दछन् र ससाना नावले पनि रू. ५,०००/- प्रति घण्टाको दरले कमाउँछन् कारण यहाँ धेरै संख्यामा पर्यटकहरु आकर्षित हुने गर्छन् | गङ्गाजीमा काशी नरेशको लागि एक मञ्च निर्माण गरिन्छ अनि राजाका सेना अनि गोर्खा सैनिकहरुले शहीदहरुलाई सलामी चढ़ाउँछन् | आफ्ना घर-घरबाट दिया बालेर घाटमा मानिस भेला हुने गर्छन् | पहिले पटेका पड़काइने गरिन्थ्यो तर सन् २०१०मा आरतीको समय विस्फोटक प्रयोग भएकोले यसमा प्रतिबन्ध गरिएको छ |
---
बाल दिवस १४ नवम्बरको दिन मेरो आधिकारिक जन्म दिवस हो अर्थात् सन् १९५६ सालमा सर टाशी नामग्याल हाई स्कूलमा एम.ए. सर बी.एन.सिँह प्रधानाचार्य छँदा भर्ना हुँदा दर्ता भएको मिति हो | मेरा बुवा र ठूलो मामालाई तिथिको अङ्ग्रेजी केलेण्डर अनुसारको तारिख निर्धारण गर्न समस्या भएकोले उहाँहरुले सलाह गरेर प्रधान मन्त्री जवाहरलाल नेहरुको जन्मदिनलाई (यो साल १२५औँ) प्रयोग गरेका थिए अनि यस दिन बाल दिवस पनि मनाइन्छ कारण चाचा नेहरुले बाल-बालिकालाई खुबै मन पराउँथे !
आजको दिन बाल-बालिकाहरुको लागि म लताजीले गाएको गीत ‘मीठी मीठी बातों से’ सम्झिन्छु जसलाई पाल्जर नामग्याल कन्या पाठशालाका सह-विद्यार्थीहरुले माउथ ओर्ग्यान समेत बजाएर हाम्रो स्कूलमा आयोजित एक कार्यक्रममा सुनाएका थिए साथै जुबेदाले ‘बोल रे कठपुतली डोरी’मा नृत्य पनि प्रस्तुत गरेकी थिइन् | पछि नवम्बरको यस्तै समयतिर १९६१ सालमा टाशी नामग्याल एकाडेमी अडीटोरियमको उद्घाटन समारोहमा पनि कन्याहरुलाई आमन्त्रित गरिएको थियो | कसलाई के थाहा कि यो कदम यहाँ सह–शिक्षा प्रणाली अनि सिक्किममा पहिलो पब्लिक स्कूलमा परिवर्तित हुने प्रारम्भिक प्रयास थियो |
मीठी मीठी बातों से बचना जरा
दुनियाँ के लोगों में जादु भरा
खूब चीज है इलम जिसे
कोई चोर भी ले न सके
भर ले खजाना सारा जमाना
जग में रहेगा तेरा नाम सदा
(शेख मुख्तार*को कैदी नम्बर ९११ (१९५९) शब्द हसरत जयपुरी* सङ्गीत दत्ताराम* मीना कुमारी* र डेजी ईरानी अभिनित)
अर्को गीत मेरो स्मृति पटलमा अझ छ त्यो हो :
मुन्ना बड़ा प्यारा
मम्मी का दुलारा
कोई कहे चाँद
कोई आँखों का तारा!
हँसे तो भला लगे
रोए तो भला लगे
मम्मी को उसके बिना
कुछ भी अच्छा न लगे
जीयो मेरे लाल
तुमको लगे मेरी उमर
जीयो मेरे लाल
जीयो मेरे लाल !
(मुसाफ़िर १९५७ सङ्गीत सलील चौधरी* स्वर किशोर कुमार* किशोर कुमार, कामिनी कौशल र नासिर हुसैन* अभिनित)
यस अघि हामी त्यस बेला बनारसमा थियौं र सन् १८८७मा स्थापित हाम्रो पारिवारिक व्यापार प्रतिष्ठान ‘हरिशङ्करलाल रामशङ्करलाल नेपाली’, ‘नेपाली कोठी’ नामले पनि सुपरिचित, राम्ररी चलिरहेको थियो | एक साँझ मलाई मेरा बुवाले राज कपूरको प्रसिद्ध चलचित्र ‘बुट पालिश’ (१९५३) चौकनिर स्थित ‘चित्रा’ सिनेमाघरमा लगेका थिए | यसमा शैलेन्द्र रचित शङ्कर जयकिशनद्वारा सङ्गीतबद्ध मोहम्मद रफी र आशा भोंसलेद्वारा प्रस्तुत तल दिइएको गाना, जसमा खप्पिस कलाकार डेभिड अब्राहम केही बाल-बालिकाहरु जसमा नाज र रतन पनि छन् सित चित्रण गरिएको छ, भएको त्यो दृश्य मात्र नभई मध्यान्तरमा जाड़ो महिनाको त्यो चिसो साँझ तात्तातो गुलाब जामुन हामी बुवा-छोराले जुन आनन्दपूर्वक खाएका थियौं त्यो समेत मेरो मन मस्तिष्कमा अझ तरोताजा छ | युट्युबमा त्यो गीत हेरेर सो दृश्यलाई फेरि ताजा गर्नसकिन्छ तर मेरो बाल्यकालको बुवा-छोराको त्यो अविस्मरणीय सुखद क्षण र स्वाद भने दिनु सक्दैन :
नन्हें मुन्ने बच्चे तेरी मुठ्ठी में क्या है
नन्हें मुन्ने बच्चे तेरी मुठ्ठी में क्या है
मुठ्ठी में है तकदीर हमारी
मुठ्ठी में है तकदीर हमारी
हम ने किस्मत को वश में किया है
हम ने किस्मत को वश में किया है
भोले भाले मतवाले आँखों में क्या है
भोले भाले मतवाले आँखों में क्या है
आँखों में झूमे उम्मींदों की दीवाली
आँखों में झूमे उम्मींदों की दीवाली
आनेवाले दुनियाँ का सपना सजा है
आनेवाले दुनियाँ का सपना सजा है
केटा-केटीहरु जोह्न चाचालाई धन्यवाद दिँदै सोध्छन्
जोह्न चाचा तुम कितने अच्छे
तुम्हे प्यार करते हैं सब बच्चे
हमें बता दो ऐसा काम
कोई न कर सके हमें बदनाम !
तर आजको दिनमा मलाई अझ यो बाल-गीत यहाँ राख्नयोग्य लाग्छ जसलाई देवेन्द्र गोयलको ‘दूर की आवाज’को लागि सुप्रसिद्ध गायक मोहम्मद रफीले शकील बदायुँनीको शब्द र रविको सङ्गीतमा हास्य कलाकार जोह्नी वाकरका लागि गाएका थिए
हम भी अगर बच्चे होते
हम भी अगर बच्चे होते
नाम हमारा होता गबलू बबलू
खाने को मिलते लड्डू
और दुनिया कहती
हेप्पी बर्थडे टु यू !
हेप्पी बर्थडे टु यू !!
सन् २००५ सालमा छत्तीसगढ़को रायपुरमा विधान सभा सचिवहरुको एक सभाको प्रारम्भमा स्वागत भाषण राख्नअघि मलाई हेप्पी बर्थडेको अभिवादनसाथले आश्चर्यचकित पारेको थियो ! मेरो ३५ वर्षको दीर्घकालीन सेवा-अवधिमा कुनै आधिकारिक सभाको थालनी यस प्रकार त्यहाँ उपस्थितहरुमाझ कसैको जन्मदिन छ-छैन भन्ने कुरा याद गर्नु आयोजक-पक्षको विशाल हृदयता हुनुको साथै एक अभूतपूर्व घटना अनि उल्लेखनीय विषय नै भएको मलाई लाग्दछ | मणिपुर र अरुणाचल प्रदेशका मेरा साथीहरु जन्म दिनको मनाउनको लागि दुवैले एक-एक बोतल व्हिस्की लिएर आउँछन् अनि हामी छक्क पर्छौं तीनै जनाको एउटै त्यही नै प्रिय ब्राण्ड म लिएर उहाँहरुलाई स्वागत गर्न बसेको देखेर दङ्ग पर्छौं – साँझ झन् रमाइलो भई हाम्रो मित्रतामा यस आत्मीयताले प्रागढ़ता अझ बढ़्नजाँदछ |
मेरो जन्मदिनको अवसरमा जिन्दगीलाई मनाउनु राष्ट्रप्रति कृतज्ञ म मेरो नमन-अभिवादन टक्र्याउँदछु किनकि देशको स्वतन्त्रतासँगसँगै त्यही सालतिर मेरो जन्म भएको थियो | मलाई सम्झना आउँछ महबुब खान*को ‘सन अफ् इण्डिया’मा हसरत जयपुरी* रचित नौशाद अली*द्वारा सङ्गीतबद्ध अनि शान्तिदेवी मिश्रले बाल कलाकार साजिद खानको लागि गाएकी यो देशभक्ति गीत त्यस समयको हो जब सन् १९६२मा चिनियाँहरुद्वारा आक्रमण हुँदा दार्जीलिङ सरकारी कलेज प्रवेश गरेको वर्षमा छँदा एन.सी.सी.कक्षामा राइफल चलाउने प्रशिक्षणमा हामीले भाग लिएका थियौं अनि सीमाना गई देशको निम्ति लड़्न पनि तैयार भएकोले घरमा परिवारजन केही चिन्तामा परेका थिए:
नन्हा मुन्हा राही हूँ
देश का सिपाही हूँ
बोलो मेरे सङ्ग
जय हिन्द, जय हिन्द, जय हिन्द
जय हिन्द, जय हिन्द!
---
दिन होइन वर्ष गन्दै
आज म एक वर्ष अझ बुढ़ो हुँदै छु जब धेरैले आजको दिन १४ नवम्बरलाई ‘विश्व मधुमेह दिवस’को रूपमा पनि स्मरण गरेका हुन्छन् | साल २०१२को मार्च महिनामा एक साँझ रिनाकबाट फर्किरहेको समय बाटोमा देखिने हरेक बिजुलीको बल्ब आठ आठ वटा ससाना चक्राकारमा बलेको देखें अनि घर पुगेर रातिको समाचार हेर्न बस्दा तस्वीर पनि धमिलो देखें | मेरो +२.५को पढ्ने चश्मा लगाएर यसो हेर्दा तस्वीर एकदम सफा देखिएकोले म आश्चर्य चकित भएँ ! भोलिपल्ट बिहानी म दौड़िँदै गई डा. हिटलर प्रधानलाई मेरो आँखा जाँच्न सहयोग माँग्छु| मेरो रगतको पनि जाँच गराएर जब त्यसको रिपोर्ट डा. सुरेश रसायलीलाई देखाउँछु त उनी पनि छक्क पर्छन् मेरो जस्तो स्वस्थ मान्छेलाई यस्तो हुनु गएको पाएर ! उनले परिणाम घोषित गर्नासाथ म स्वयमलाई एक्कासी त्यस समुहमा सम्मिलित पाएँ जसले गर्दा देश विश्वको नै मधुमेह राजधानी हुनु गइरहेको छ कारण यहाँको जनसंख्याको पाँचौं भाग यस भयङ्कर रोगले ग्रसित छ अनि म स्वयम् पनि यसको शिकार कुनै पूर्व जानकारी बगैर हुनुगएको छु ! यस भयलाग्दो रोगको बयानमा मैले एक अलग लेख तयार पनि गरेको छु जुन रोग हाम्रो हृदय, दिमाग, आँखा अनि अन्य सबै समस्याको जड़ हुनु जान्छ यदि हामी यसप्रति सजग र सचेत भएनौं भने | यसको चङ्गुलबाट जोगिनु छ भने रोगलाई खुबै सही ढङ्गले व्यवस्थापित गरी नियन्त्रण गरे मात्र ती सब समस्याहरुबाट मुक्त हुनु सकिन्छ | यसको लागि म मेरो रगतमा चिनी जाँच्न ग्लुकोमिटर एक्यु-चेक गत दुई वर्षदेखि बराबर प्रयोग गरिरहेको छु | सिलगढी लायन्स मा त्यसबेला सेवारत डा. राजन प्रधानले आँखाको असुविधा भएको समस्या हल गर्नु प्रोग्रेसिभ लेन्सको चश्माले मदत गरेको थियो जसले गर्दा म चाँड़ै पहिलेकै अवस्थामा फर्किन सकेँ | प्रारम्भिक भयलाई टाढ़ा राख्न मेरो भोजन व्यवस्थित गरी रगतमा चिनीको मात्रा कम गर्नु आवश्यक थियो जसको फलस्वरूप म भोज अनि पारिवारिक जमघटतिर रमाउनु सकेँ | नत्र भने यी सबबाट म केही महिनाका लागि टाढ़िन गएको थिएँ | यी सब यस्तो भयावह थियो कि मैले सोचें मेरो जिन्दगी अब यतिमानै सीमित रहने भयो | मेरो लागि दिइएका औषधि पनि स्वास्थ्य अनुकूल हुनु गएन किनकि दाहिने कुर्कुच्चाको नसा केही असजिलो भयो अनि म डाक्टरदेखि पनि टाढ़िन गएँ यद्यपि यो सलाह विपरीत थियो | यसको स्थानमा म हरेक बिहान नियमित रूपले योग र व्यायाम अभ्यास गर्न थालेँ तर यसभन्दाअघि केही पङ्क्तिहरु लेख्नमा लाग्छु किनकि यसबाट मलाई स्वस्थ, चङ्गा र खुशी बस्नमा सहायता प्राप्त गर्छु | तथापि म यस रोगप्रति असुरक्षित अनुभव गर्दछु जब कि मेरो जिन्दगीबाट मीठा सामग्रीहरु यस नयाँ उपलब्धि - मधुमेह रोगले मलाई वञ्चित राखेको छ अनि मेरो भोजन चिनी र आलुबाट मुक्त छ | चाड़बाड़ र भ्रमण अवधि मेरो निम्ति परीक्षाको घड़ी सिद्ध हुँदछ जब कि कुनै मीठा वस्तुहरु भन्दा जिन्दगीनै धेरै मनमोहक भनूँ वा प्रिय विषय हुनु जाँदछ | वास्तवमा भनूँ भने हिजआज तीतो स्वाद नै मलाई मीठो अनि प्यारो लाग्नु थालेको छ | किन, यहाँलाई थाहै छ !
“स्वस्थ्य जीवन-शैली अनि मधुमेह” अन्तर्राष्ट्रिय मधुमेह परिसङ्घको यस वर्ष घोषित विश्व मधुमेह दिवसको अवसरमा साल २०१४-२०१६को निम्ति तोकिएको वैश्विक मधुमेह समुदायद्वारा जुझ्न परेको समस्यालाई लक्षित विषय हो | विश्व मधुमेह दिवस फ्रेडेरिक बन्टिङ्ग, जसले चार्ल्स बेस्टसित संयुक्त रूपमा प्रथम पटक १९२१ सालमा इन्सुलिनको आविष्कार गरेका थिए, उनको सम्मानमा उनकै जन्म दिवस, जुन मेरो पनि हो, प्रत्येक वर्ष मनाइने गरिन्छ |
---
हाम्रा पाठकहरु छक्क पर्दै होलान् कि यस लेखको आरम्भमा वर्णन गरिएको वैकुण्ठ चतुर्दशीको के महत्व छ होला | लेखलाई टुङ्ग्याउन अनि सो बुझ्न म ‘विकिपिडिया’को सहयोग लिँदै यहाँहरुसमक्ष सो उद्धृत गरी अनुवाद प्रस्तुत गर्दछु : “शिव पुराण अनुसार, एक पटक भगवान विष्णु, वैकुण्ठका ईश्वर आफ्नो वैकुण्ठ धाम छाडेर वाराणसीमा गई यस दिन भगवान शिवको पूजा गर्न थाल्छन् | उहाँले एक हजार कमलका फूलहरुले पूजा गर्ने प्रण गर्छन् | शिवको भजन गर्दा विष्णुले थाहा पाउँछन् कि अन्तिम/ हजारवाँ कमल हराउन गएको छ | विष्णु, जसका आँखाहरुलाई कमलहरुसित तुलना गरिन्छ, आफ्नो एउटा आँखा निकालेर शिवलाई अर्पण गर्छन् | यसबाट शिव प्रसन्न भएर विष्णुको आँखा फर्काइदिन्छन् अनि पुरस्कारको रूपमा उनलाई सुदर्शन चक्र, विष्णुको शस्त्र र पवित्र अस्त्र, प्रदान गर्छन् ||