राष्ट्रिय स्वास्थ्य जाँच दिवस
उपचारभन्दा सुरक्षा असल
राजीव शङ्कर श्रेष्ठ
"बेञ्जामिन फ्रेङ्कलिन अनुसार, "अल्प मात्राको सुरक्षा, विशाल उपचारभन्दा उपयुक्त हुँदछ|”
सुरक्षा सदैव सुलभ र सरल प्रक्रिया हुँदछ - जब कि उपचार अक्सर खुबै खर्चिलो र प्रायशः धेर पीड़ादायी अनि अति नै बलात् हस्तक्षेपी हुन्छ - चिन्तामुक्त भने कदापि हुँदैन |
एक सुस्वस्थ्य जनसङ्ख्या एक खुशी र सुखी साथै असल जीवनस्तरको जनसङ्ख्या मात्र नभई उनीहरु हरेक क्षेत्रमा कुशल समेत हुँदछन् | यसर्थ व्यक्ति र परिवार मात्र तर राज्य समेतलाई बिमारी हेरचाहप्रति खर्च बेहोर्न पर्ने स्थिति उत्पन्न हुँदछ |तात्पर्य यो छ कि रोग प्रतिरोध अनि स्वास्थ्यलाई ध्यान राख्नमा नै समाजको बृहत् हित निहित छ | तथापि कुल स्वस्थ्य-हेरचाहमा खर्चिएको ९.६प्रतिशत रकम मात्र स्वास्थ्य-हेरचाह सुरक्षामा गरिन्छ |
'टाइम्स अफ् इण्डिया' र 'हेदियन्स'-को पहलमा गरिएको राष्ट्रिय स्वास्थ्य जाँच दिवसको केन्द्रबिन्दु हाम्रो देशमा स्वास्थ्य सम्बन्धित मामिलामा एक व्यवहारिक परिवर्तन सृजना गर्ने ध्येय छ | यस अभियानको लक्ष्य समय-समयमा स्वास्थ्य जाँच गर्ने अभ्यास/बानी उत्पन्न गरेर हामी आफ्नो शरीरप्रति सजग भएर यसबाट पाउन सकिने सङ्केतहरुप्रति धेर अबेर नगरी ध्यान पु-याउनु हो | यस अभियानद्वारा मानिसलाई कमसेकम एक दिन भए पनि आफ्ना स्वास्थ्यप्रति समर्पित गर्दै एक स्वस्थ्य जीवनशैलीतर्फ ध्यान केन्द्रित गरेर विकट बिमारिलाई पन्साउन प्रेरित गर्नसकोस् | हाम्रो बानीमा यो एक सानो परिवर्तनले आउँदा दिनहरुमा झेल्न पर्ने विकट बिमारीबाट जोगिन सकिन्छ | यही एक मौका हो एक स्वस्थ्यकर हामी स्वयमको अनि भारत निर्माणको लागि प्रण गर्ने अवसर | त्यसर्थ हामी किन पर्खिने ? आफ्नो असल स्वास्थ्यको लागि एक प्रण गरौं - अहिले नै!”
~~~
हरेक वर्षको शुरुमा नै अनि हाम्रो अमेरिका-भ्रमणको अघिबाट नै हामी एक स्वास्थ्य-जाँच अवश्य गराउँदछौँ जसले गर्दा हामी कुनै अप्रत्याशित अवस्थाबाट तैयार साथै जोगिन सकौं अनि विदेश भूमिमा यस्तो स्थितिको सामना गर्न नपरोस् | यस अतिरिक्त हामी भ्रमण इन्स्युरेन्स पालीसी पनि लिँदछौँ जसद्वारा नचिताएको कुनै मुसीबत आईपरेको खण्डमा बेहोर्न पर्ने आकस्मिक खर्चबाट पनि सुरक्षित रहनु सकौं |यस वर्ष केही कारणवश हामीलाई अपर्झट छोरीकहाँ जानु प्-यो जसले गर्दा रिनाक छँदा नियमित दन्त-जाँच गर्न सकिएन किनकि त्यहाँ कम्युनिटी हेल्थ सेण्टरमा सेवारत डा. प्रियङ्का प्रधान आफ्नो विवाहको लागि बिदामा थिइन् |गान्तोक आएर आफ्नो भ्रमणको तैयारीमा हाम्रो निवासदेखि केही पर डेभलपमेण्ट एरिया मुख्य स्थान अवस्थित डा. केदारनाथ प्रधानको समक्ष पनि पुग्न सकिएन | विगतमा सदैव झैं हामी यस विषयप्रति विश्वस्त अनि निश्चिन्त हुन्छौं किन कि त्यहाँ अमेरिकामा डा. मञ्जरी मोक्तान र हृदय मोक्तान (मिरिकका) हाम्रो ध्यान र उपचारका लागि सहज उपलब्ध छन् |